Mapa - Nusaybin (Nusaybin İlçesi)

Nusaybin, dawniej Nisibis (asyryjska Nasibina, w okresie hellenistycznym i rzymskim Antiochia Mygdonia) – miasto w dzisiejszej południowo-wschodniej Turcji, w prowincji Mardin, przy granicy z Syrią. W starożytności było stolicą jednej z pięciu wielkich archidiecezji nestoriańskiego Kościoła Wschodu oraz siedzibą słynnej syryjskiej chrześcijańskiej szkoły teologicznej. Zachowały się ruiny starożytnego miasta.

Starożytne Nisibis leżało w Mezopotamii na szlaku handlowym prowadzącym znad górnego Tygrysu nad Morze Śródziemne. Za czasów następców Aleksandra Wielkiego założone ponownie jako Antiochia Mygdonia (od nazwy prowincji Mygdonia). W I wieku n.e. zajęte przez Rzym, następnie na przemian pod władzą Persji i Rzymu - przedmiot walk granicznych. Szczególne znaczenie miasto miało od czasów panowania Septymiusza Sewera, gdyż stanowiło główną twierdzę i kolonię rzymską na Wschodzie, będąc najprawdopodobniej stolicą nowo utworzonej prowincji Mezopotamii i siedzibą namiestnika w randze ekwickiej. Za panowania Konstancjusza II Nisibis było kluczowym punktem obrony i ofensywy Rzymian w wojnie z Persją, będąc nawet oblężone przez armię Szapura II, która jednak nie zdobyła miasta. Jednakże po śmierci Juliana Apostaty i wycofaniu wojsk rzymskich operujących w Mezopotamii na rozkaz Jowiana, Nisibis na stałe przeszło pod władzę Persji (363 r.), po podpisaniu niekorzystnego dla Rzymian traktatu pokojowego.

Od 300 roku w mieście istniało biskupstwo, założone przez Babaja. W V wieku Nisibis stał się metropolią kościelną prowincji Beit-Arbaye z sześcioma sufraganiami, najważniejszym ośrodkiem Kościoła nestoriańskiego po stołecznej perskiej Seleucji-Ktezyfonie.